Znowelizowana ustawa o VAT definiuje takie pojęcia jak: bon, bon jednego przeznaczenia (SPV), bon różnego przeznaczenia (MPV), emisja bonu, transfer bonu, a także określa zasady opodatkowania transakcji z użyciem bonu oraz ustala podstawy opodatkowania w przypadku bonu różnego przeznaczenia.

Ustawodawca zwraca szczególną uwagę na odmienny charakter bonów, który ma bardzo istotne znaczenie w praktyce, ponieważ determinuje sposób opodatkowania i rozliczania podatku VAT od transakcji.

Bony jednego przeznaczenia

Jak wynika z nowych przepisów, pod pojęciem bonu jednego przeznaczenia należy rozumieć bon, w przypadku którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu.

Do opodatkowania podatkiem VAT dochodzi w chwili przekazania tego bonu. A zatem w przypadku bonu jednego przeznaczenia fikcyjnie przyjmuje się, że dostawa towarów lub świadczenie usług, które są nim objęte faktycznie zostały zrealizowane. Podstawę opodatkowania przy sprzedaży tego rodzaju bonu określa się przy zastosowaniu ogólnych zasad ustalania podstawy opodatkowania VAT. W praktyce oznacza to, że podstawą opodatkowania jest wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży. W związku z tym, będzie to kwota zapłacona przez konsumenta, pomniejszona o ujęty w tej kwocie VAT.

Przykładem takiego bonu będzie bon o wartości 500 zł na usługę kosmetyczną, który można zrealizować w określonym gabinecie kosmetycznym w Warszawie. We wskazanym przykładzie, już w chwili emisji bonu znane jest państwo członkowskie, w którym należy odprowadzić należny podatek VAT, jak również jego kwota, która jest kalkulowana wg stawki 23% i wynosi 115 zł.

Bony różnego przeznaczenia

Inaczej jest w przypadku bonu różnego przeznaczenia, tj. bonu, który nie spełnia chociaż jednego warunku charakteryzującego bon jednego przeznaczenia. Przekazanie takiego bonu nie będzie rodziło skutków w VAT, ponieważ w chwili emisji lub sprzedaży bonu różnego przeznaczenia nie wiadomo jeszcze, w którym państwie członkowskim UE zostanie zrealizowany i w rezultacie, jakie będzie opodatkowanie podatkiem VAT dostawy towarów lub świadczenia usługi, na które bon zostanie wykorzystany.

Przykładowym bonem różnego przeznaczenia będzie bon wyemitowany przez międzynarodową sieć gabinetów kosmetycznych, który można zrealizować w dowolnym gabinecie należącym do sieci, znajdującym się w jednym z kilku państw członkowskich. W takim przypadku opodatkowanie podatkiem VAT następuje w chwili jego realizacji, czyli w momencie wyświadczenia usługi. Dopiero kiedy wiemy w którym państwie członkowskim UE zrealizowano usługę możemy określić wysokość podatku VAT.

Przy dostawie towarów lub świadczeniu usług, za które konsument płaci w całości za pomocą bonu różnego przeznaczenia, jako podstawę opodatkowania w odniesieniu do tego bonu przyjmuje się:

·         wynagrodzenie zapłacone za ten bon pomniejszone o kwotę podatku VAT związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami,

lub

·         wartość pieniężną wskazaną na tym bonie lub w powiązanej dokumentacji, pomniejszoną o kwotę podatku VAT związaną z dostarczonymi towarami lub świadczonymi usługami – w przypadku gdy informacje dotyczące tego wynagrodzenia są niedostępne.

Częściowe wykorzystanie bonu

Na analogicznych zasadach jest ustalana podstawa opodatkowania w przypadku częściowej realizacji bonu. Wówczas podstawą opodatkowania będzie tylko część wykorzystana, pomniejszona o wartość podatku VAT. Natomiast, gdy wartość dostarczonych towarów lub świadczonych usług przewyższa wartość zrealizowanego bonu różnego przeznaczenia i pozostała różnica będzie regulowana w inny sposób (przykładowo w formie pieniężnej), do kwoty przewyższającej wartość bonu stosuje się ogólne zasady ustalania podstawy opodatkowania w VAT.

Nowe zasady opodatkowania podatkiem VAT mają zastosowanie wyłącznie do bonów wyemitowanych po dniu 31 grudnia 2018 r.

Bez wątpienia uregulowanie zasad dotyczących opodatkowania bonów należy uznać za pozytywne rozwiązanie. Niemniej jednak zmiany w ich opodatkowaniu mogą sprawiać podatnikom trudności z prawidłowym określeniem ich rodzajów i w efekcie sposobem opodatkowania oraz rozliczenia podatku VAT od tych transakcji.

Artykuł autorstwa Magdaleny Partyniewicz, Senior Konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Mazars.