Czy mają oni szansę na pracę zgodną z kwalifikacjami? Czy warto zachęcać ich, by zaczęli swój pobyt w Polsce od podjęcia pracy fizycznej?

W tym roku do agencji pracy tymczasowej zgłasza się o wiele więcej obcokrajowców niż wcześniej.
Są to w dużej mierze uchodźcy wojenni z Ukrainy, choć nie tylko. W swoim kraju wykonywali pracę na różnych stanowiskach. Czy mają szansę znaleźć podobne posady w nowym kraju? To zależy od wielu czynników – odpowiada Anna Rogińska, CEO Grupy VIPoL, oferującej zatrudnienie dla cudzoziemców w Polsce. Przede wszystkim muszą znać język, ale do tego w wielu przypadkach konieczna jest też nostryfikacja dyplomu, która oznacza, że dyplom zagraniczny jest w Polsce równoważny dyplomowi polskiemu. Dopiero ze stwierdzającym to zaświadczeniem można ubiegać się o pracę np. na stanowisku nauczyciela, farmaceuty czy inżyniera. Załatwienie takiego poświadczenia dyplomu trwa do 90. dni i kosztuje ponad 3 tys. zł, (choć można ubiegać się o zwolnienie z opłat), a przecież uciekający przed wojną, raczej nie planowali takich wydatków. Poza tym większość uchodźców z Ukrainy chce w Polsce tylko przeczekać wojnę i wrócić do siebie najszybciej jak to będzie możliwe. W takim przypadku są zmuszeni na chwilowe przekwalifikowanie się i podejmowanie innych zajęć, które umożliwią zarabianie na życie. Pozostaje więc praca fizyczna – popularna wśród obcokrajowców forma zatrudnienia, która często nie wymaga nawet znajomości języka.

Pierwsza fala uchodźców z Ukrainy zmieniła profil pracownika z tego kraju, jaki do tej pory znaliśmy. Teraz w Polsce próbują żyć głównie kobiety z dziećmi. By zarobić na utrzymanie, szukają lżejszej pracy fizycznej w takich branżach jak gastronomia, usługi sprzątające, czy opieka. Popularne są też szwalnie, pralnie, obsługa taśmy w zakładach produkcyjnych, czy układanie towarów w magazynach. Zdarzają się też panie chętne na prace uznawane za typowo męskie np. obsługa wózków widłowych. Nie decydują się za to na branżę budowlaną, gdyż praca tutaj jest po prostu za ciężka.

Brak znajomości języka czy zaświadczenia nostryfikującego dyplom to nie jedyne przeszkody, by podjąć pracę zgodną z kwalifikacjami. Istotny jest też stan psychiczny osób, które przeżyły wojenną traumę i z tego powodu nie potrafią odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Skutki traumy polegają głównie na tym, że ogromna ilość energii w nas zgromadzonej, nie jest w stanie się uwolnić – w związku z tym zostaje zaburzone nasze funkcjonowanie psychologiczno-społeczne – mówi Aleksandra Zakrzewska, psycholog. 73% ukraińskich uchodźców w Polsce doświadcza syndromu post traumatycznego (tzw. PTSD), a 66% wykazuje wysoki wskaźnik przewlekłego stresu. To pokazuje, że duża część osób, która przyjechała do nas z Ukrainy jest w stanie psychicznym, utrudniającym normalne funkcjonowanie i podejmowanie pracy.

Jakie mogą być jeszcze powody bezrobocia wśród obcokrajowców? Niektórzy po prostu nie chcą podejmować pracy poniżej kwalifikacji albo nigdy nie pracowali i po prostu brakuje im doświadczenia. Ten ostatni powód dotyczy wielu kobiet z Ukrainy, które przed wojną zajmowały się głównie domem i dziećmi, pozostawiając kwestie zarobkowe swoim mężom i przez lata funkcjonując w takim modelu rodziny.

Te kobiety nie są przygotowane do wejścia na rynek pracy w ogóle, a szczególnie w obcym dla nich kraju – stwierdza ekspertka. Dopiero brak pieniędzy na życie zmusza ich do podjęcia jakiejś pracy i są tym po prostu przerażone. Co więcej taki stan rzeczy naraża je na różne niebezpieczeństwa, bo często podejmują pracę ad hoc, na czarno, nie wiadomo u kogo i za ile. Nie musi tak być – wystarczy, by zgłosiły się do naszej agencji pracy, a my jesteśmy w stanie szybko rozwiązać ich problemy. Nie tylko znajdziemy pracę, ale też doradzimy, jak urządzić się w nowym miejscu.

Praca w Polsce jest i czeka – ale trzeba wiedzieć, gdzie jej szukać. Warto sprawdzić oferty w mniejszych miastach – tam, gdzie nie ma tak dużych skupisk kandydatów i gdzie znajduje się wiele zakładów produkcyjnych – zaleca Rogińska. Ukraińcy nie są do tego przyzwyczajeni, gdyż w ich kraju praca jest praktycznie tylko w dużych aglomeracjach. Również w Polsce próbują znaleźć zatrudnienie w większych miastach i czują się rozczarowani brakiem rezultatów swoich poszukiwań. Jeśli uciekinierzy wojenni z drugiej fali zgłoszą się do agencji pracy – znajdziemy pracodawcę w mniejszym mieście, załatwimy transport i zakwaterowanie.

Wojna w Ukrainie się przedłuża, ale Polacy dalej chętnie pomagają. Organizacje pomocowe współpracują z przedsiębiorcami, rozwijane są też formy systemowej pomocy. Warto więc przyjechać i zadbać o swoje bezpieczeństwo. Jakaś praca na przeczekanie na pewno się znajdzie i warto do niej podejść jako do doświadczenia, które nie tylko pozwoli się utrzymać, ale też ułatwi poznanie nowych ludzi, którzy być może pomogą przejść na drugi etap związany ze znalezieniem posady zgodnej z kwalifikacjami. Najważniejsze jest zdrowie i życie – jak się je uchroni, inne sprawy też powoli muszą się ułożyć. Pomimo wojny, warto żyć dalej.