Faktoring – „coś jakby kredyt”

Zgodnie z danymi Eurostatu ponad połowa polskich firm z sektora MSP ma niemal zerowe szanse na uzyskanie kredytu obrotowego w banku. Przyczyną jest najczęściej zła historia kredytowa, jaj brak lub brak wymaganych zabezpieczeń. Tymczasem pozabankowe instytucje faktoringowe udzielają wsparcia również nowopowstałym firmom, będącym w fazie rozwoju i często nieposiadającym twardych zabezpieczeń. Jest to możliwe, ponieważ w faktoringu zabezpieczeniem są finansowane należności. Dzięki takiemu podejściu, usługa ta jest dostępna dla większości młodych firm.

Faktorzy nie stosują bankowego modelu oceny kredytowej, ale skupiają się na analizie samej transakcji. Posiadanie zaległości w płatnościach wobec urzędów nie wyklucza przedsiębiorcy z finansowania. Jednym z narzędzi finansowania, oferowanych przez spółki faktoringowe, jest faktoring restrukturyzacyjny bądź odwrotny, w ramach którego Faktor (czyli firma faktoringowa) może zaproponować finansowanie wraz z harmonogramem spłat lub dokonywać płatności w imieniu klienta na rzecz jego odbiorców. Finansowanie faktoringowe od kredytu różni się również tym, że jest bardziej elastyczne, gdyż faktoring dostosowuje się do wysokości obrotów realizowanych przez klienta z jego odbiorcami. W każdej chwili trwania finansowania klient może wykluczyć z faktoringu odbiorców, z którymi zakończył współpracę lub dołączyć nowych.

Porównanie zakresu usługi faktoringu do kredytu jest problematyczne z uwagi na liczbę usług dodanych do faktoringu takich jak: weryfikacja odbiorców w bazach informujących o dyscyplinie płatniczej, koszty przyznania limitów dla odbiorców w firmach ubezpieczeniowych, proces zarządzania portfelem należności obejmujący weryfikację dokumentacji związanej z wykonaną usługa czy dostarczonym towarem, monitoring płatności odbiorców wraz z raportami. Doliczając natomiast do kosztów pozyskanego kredytu koszty reasekuracji transakcji, dedykowanego oprogramowania, osób zatrudnionych do monitoringu płatności oraz miękkiej windykacji może się okazać, iż przedsiębiorca otrzyma usługę zbliżoną do faktoringu, jednak o wiele od niego droższą.

Faktoring jest równoznaczny z windykacją

Przedsiębiorca wystawiający swoim partnerom handlowym faktury z odroczonym terminem płatności może sprzedać faktorowi niewymagalne wierzytelności i otrzymać w zamian od 70 do 95 proc. wartości należności przed terminem płatności. Windykacja wierzytelności dotyczy wierzytelności wymagalnych czyli takich, których termin płatności już upłynął i polega na szeregu działań służących odzyskaniu wierzytelności. Zarówno umowa faktoringu, jak i windykacji wierzytelności są oparte na konstrukcji przelewu wierzytelności, ale na tym kończy się podobieństwo między jednym i drugim. W praktyce faktoringu oznacza to, że po zawiadomieniu odbiorcy nazywanego dłużnikiem faktoringowym o zmianie wierzyciela, dłużnik reguluje należności na konto nabywcy wierzytelności, czyli firmy faktoringowej. Wszystkie pozostałe warunki współpracy na linii klient – odbiorca pozostają bez zmian.

Mimo to, część przedsiębiorców może odczuwać dyskomfort, że w transakcji pojawił się trzeci podmiot i że są zobligowanie dokonywać płatności na jego rzecz. Często obawa dotyczy też wszczęcia przez niego działań windykacyjnych. Faktor monitoruje terminowość płatności, a w razie braku terminowych wpłat przypomina o konieczności ich dokonania. Jeżeli mimo upływu terminu płatności i braku reakcji na wezwania do zapłaty odbiorca nie wyrazi woli zapłaty wówczas faktor może podjąć decyzje o skierowaniu należności do windykacji. W żadnym wypadku działania takie nie są podejmowane automatycznie i natychmiastowo z dniem upływu terminu płatności i najczęściej są konsultowane z klientem. Decyzję taką jednak może również podjąć sam przedsiębiorca, choć większość ceni sobie możliwość zlecenia miękkiej windykacja po terminie wymagalności faktury pracownikom firmy faktoringowej.

Warto podkreślić, że instytucja finansująca, ponad to co wynika z umowy przelewu wierzytelności, nie ingeruje w model prowadzonego przez klienta biznesu i relacje między nim, a odbiorcami. Wynika z tego, że stereotypy i obawy związane z funkcjonowaniem umowy cesji wierzytelności nie są uzasadnione w praktyce funkcjonowania faktoringu.

Faktoring to program do księgowania faktur

Obroty firm zrzeszonych w Polskim Związku Faktorów sięgnęły w ubiegłym roku blisko 100 miliardów złotych, co oznacza wzrost wartości w stosunku do ubiegłego roku o 15,54%. Z danych Europejskiej Federacji Faktoringu i Finansowania Handlu wynika, że polski rynek faktoringu awansował w ciągu ostatnich dwóch lat z 11 na 8 miejsce osiągając 2,5 proc. udziału w rynku unijnym. Biorąc pod uwagę, że stosowane w obrocie handlowym terminy płatności to często 90, a często nawet 180 dni, faktoring niewątpliwie służy poprawie płynności finansowej przedsiębiorcy. Firmom o mniejszych zasobach kapitału obrotowego pozwala podjąć współpracę z odbiorcą stawiającym jako warunek długi termin płatności.

Mimo dużej dynamiki rozwoju rynku usług faktoringowych, wiedza na jego temat pozostaje dla części przedsiębiorców, zwłaszcza dla małych i średnich firm, niewystarczająca. Ze względu na obcobrzmiącą nazwę, faktoring jest często mylony z programem do księgowania faktur, a doradcy Pragma Faktoring SA kontaktujący się z przedsiębiorcami wciąż muszą tłumaczyć, że nie proponują zmiany oprogramowania do wystawiania faktur. Rzeczywiście jedną z dodatkowych usług świadczonych przez instytucję finansującą jest prowadzenie rozrachunków z odbiorcą. Firmy faktoringowe dysponują zaawansowanymi systemami IT dedykowanymi do monitoringu i obsługi należności, dzięki czemu znacznie mogą odciążyć pracowników księgowości firm będących beneficjentami finansowania, ale istota faktoringu polega na poprawie płynności finansowej przedsiębiorstwa i zminimalizowaniu ryzyka transakcji.

Firmy faktoringowe, na podstawie rejestrowanych przez siebie transakcji, gromadzą kluczowe w ocenie ryzyka bieżące praktyki płatnicze wielu podmiotów, które docierają z opóźnieniem do firm ubezpieczeniowych lub windykacyjnych. Współpraca z firmą faktoringową może być istotnym wsparciem w wielu obszarach prowadzenia działalności. Prowadzenie rozrachunków z odbiorcami jest tylko jedną z nich.

Autorem tekstu jest Grzegorz Pardela - Dyrektor handlowy, Członek Zarządu Pragma Faktoring SA.